Noong 380 AD, nang ang Kristiyanismo ay naging relihiyong na ng Imperyal ng Roma sa ilalim ni Emperador Theodosius, ang Simbahang Katoliko ay nahati hati. Ang iba ay tumiwalag sa kanila gaya ng Protestante. Ang iba naman ay humiwalay sa kanila kagaya ng Greek Orthodoks Katoliko, at ang iba naman ay naging heretikal na kilusan. Sa kasaysayan, mayroong limang pangunahing sentro ng pananampalataya ng katoliko noon, ang Roma, Constantinople, Alexandria, Antioch, at Jerusalem. Sila ay bahagi ng pangkalahatang (o "katoliko") Katolikong Simbahan.
Noong 1054 AD, ang Dakilang Schismo ay nangyari kung saan ang limang pangunahing simbahan ng katoliko ay nahati. Sila ay naging ang Kanlurang Simbahan at ang Silangang Simbahan, Sa lima na ito, ang Roma ay naging ang Kanlurang Simbahan. At ang pagsasanib ng Constantinople, Alexandria, Antioch, at Jerusalem bilang isa, sila ngayon ang naging ang Silangang Simbahan.
Dito makikita natin na ang mga ibat ibang simbahang ng katoliko ay naghiwalay dahil sa mga isyu sa awtoridad at mga doktirina sa teolohiya. Ang apat na grupo ay naging ang Katoliko ng Griyegong Ortodoks, samantala ang Roma ay naging Simbahang Romano Katoliko.
Kung ang limang prominenteng simbahan ng katoliko ay gawa ng diyos bakit sila ay may kanya kangyang pananaw sa doktrina ng bibliya, ang aklat na itinuturing na banal at ginabayan ng banal na espirito. Nakita di natin ito sa huling episode na libo libong manuscript ang sinulat noon na ginabyan ng diyos, subalit ang iba sa kanila ay hindi isinama sa bibliya, at ang nakakaduda, ang mga taong sumulat daw nito ay hindi rin isinama sa bibliya. Bakit kaya?
Isa pa, ang Bibliya ng Romano Katoliko ay mayroong 73 libro: 46 dito ay galing sa Lumang Tipan ng Judaismo at 27 naman ang idinagdag ng Roma sa Bagong Tipan makalipas ito ng 1700 taon mula ng namatay si kristo. Samantala, ang Bibliya naman ng Silangang Ortodoks na katoliko ay mga ilang dinagdag na aklat na wala sa Bibliya ng Romano Katoliko. Ito ang 1 Esdras, 3 Maccabees, at Awit 151. Pati ang mga gawain nila ay ibang ibang sa Romano Katoliko.
Ang karamihan sa katoliko ay may kanya kanyang bibiliya din, ang bibliya ng Romanong Katoliko ay ang Latin Vulgate (383-404AD), na naging Douay-Rheims kung saan ang NT ay naisalin noong 1582 tapos yung OT noong 1610 lang, at ngayon pagkatapos ng maraming pagbabago base sa pangungusap at interpretasisyon, ito ay tinawag naman na New American Bible noong 2011. Dito naging americanize na ang bibilya mula sa pagiging hebrew, greek, at latin. Dito palang makikita na natin na nagbago na ang orihinal na kasulatan ng diyos base sa interpretasyon ng mga gumawa nito. Ang Simbahan ng Silangang Ortodoksong naman ay ginagamit ang Septuagint (ang Lumang Tipan ng Griyegong) at Apocrypa, na sumasalamin sa orihinal na sinaunang bibliya.
Ang doktrina ng Romano Katoliko at nanininwala na ang Banal na Espiritu ay nagmumula sa Ama at sa Anak, samantalang ang Simbahang Ortodokso naman ay naniniwala na ang Banal na Espiritu ay nagmumula sa diyos Ama lamang.
Ang Romano Katoliko naman ay na niniwala sa Papa, samantala ang Katolikong Orthodox naman ay hindi naniniwala sa kapangyarihan ng Pope.
Ngayon, kung maraming simbahan ng katoliko ay naghiwalay hiwalay noon, marami ding mga Heretikong Kilusan na hindi naniniwala sa doktrina ng katoliko.
Arianismo: ang kilusang ito ay hindi naniniwala sa pagka-Diyos ni Kristo, kundi siya ay ordinaryong tao lamang at hindi kapantay ng Diyos Ama at ng diyos Espiritu (unitarians at jehovah witness).
Gnostisismo: sila ay naniniwala ang materyal na mundo bilang masama at ang diyos ay tahimik lamang na diyos.
Pelagianismo: ang kilusang ito ay hindi naniniwala sa orihinal na kasalanan at iginiit na ang mga tao ay maaaring makamit ang kaligtasan sa pamamagitan ng kanilang sariling pagsisikap ng walang biyaya ng Diyos.
Adopteismo: sila ay naniniwala na si Jesus ay hindi likas na banal ngunit inampon bilang Anak ng Diyos ng siya ay bininyagan.
Nestorianismo: sila aya naniniwala na may dalawang hiwalay na persona si Kristo - isang banal at isang tao.
Lollards: sila ang mga pumuna sa angkat na kayamanan at kapangyarihan ng Simbahan at nanawagan sila ng mga reporma.
Hussites: ang kilusang ito ay naghangad na baguhin ang Simbahan at naging paunang tagapag-simula ng Protestanteng Repormasyon.
Albigensians: tinanggihan nila ang mga turo at kasanayan ng Simbahang Romano Katoliko, na nagdulot sa isang Crusado na pinasimulan ni Pope Innocent III. Ang mundo daw ay demonyo at ang espiritual naman ay ang mabuti.
Marcionismo: tinanggihan nila ang Lumang Tipan at nagmungkahi ng isang malinaw na pagkakaiba sa pagitan ng Diyos ng Lumang Tipan at Diyos ng Bagong Tipan. (solid evidence)
Jansenismo: Isang kilusan sa loob ng Katolisismo na binibigyang-diin ang predestinasyon at orihinal na kasalanan.
Modernismo: Isang kilusan na nangyari ngayon lamang 20th century kung saan pinaglaban nila na ang doktrinang Katoliko ay dapat itugma sa modernong agham at pilosopiya ngayon, na nagdulot ng pagkondena kay Pope Pius X.
Kanlurang Simbahang Romano Katoliko vs Silangang Ortodoksong Simbahan:
Awtoridad: Ang Simbahang Romano Katoliko ay itinuturing ang Papa sa Roma bilang pinakamataas na awtoridad. Ang Silangang Ortodoksong Simbahan ay hindi tinatanggap ang awtoridad ng Papa at sa halip ay kinikilala ang isang grupo ng mga patriarka at obispo.
Teolohiya: Isang pangunahing pagkakaibang teolohikal ay ang Filioque clause. Naniniwala ang mga Romano Katoliko na ang Banal na Espiritu ay nagmumula sa Ama at sa Anak, samantalang naniniwala ang Simbahang Ortodokso na ang Banal na Espiritu ay nagmumula sa Ama lamang.
Liturhiya: Ang Simbahang Romano Katoliko ay gumagamit ng Latin Rite, bagaman karaniwang isinasagawa ito sa mga lokal na wika ngayon. Ang Silangang Ortodoksong Simbahan ay gumagamit ng iba't ibang mga ritong liturhikal, tulad ng Byzantine Rite, at ang mga serbisyo ay kadalasang kinabibilangan ng mas maraming pandamdam na karanasan, tulad ng insenso at masalimuot na pag-awit.
Selibasiya ng Klero: Ang mga pari ng Simbahang Romano Katoliko ay karaniwang kinakailangang manatiling walang asawa. Sa kabaligtaran, ang mga pari ng Silangang Ortodokso ay maaaring magpakasal bago ang ordinasyon ngunit hindi na maaaring magpakasal pagkatapos o magpakasal muli kung sila ay mabiyuda.
Mga Ikon: Parehong gumagamit ang dalawang simbahan ng mga relihiyosong imahe, ngunit ang Simbahang Ortodokso ay nagbibigay ng mas malaking diin sa mga ikono, na itinuturing na mga bintana patungo sa banal.
Mga Sakramento: Bagaman parehong naniniwala ang dalawang simbahan sa pitong sakramento, may ilang pagkakaiba sa pagsasagawa at diin. Halimbawa, sa Simbahang Ortodokso, ang mga sanggol ay tumatanggap ng binyag, chrismation (kumpil), at Eucharist sa isang seremonya.
Wika: Sa kasaysayan, ang Simbahang Romano Katoliko ay gumagamit ng Latin bilang liturhikal na wika, habang ang Silangang Ortodoksong Simbahan ay gumagamit ng Griyego at iba pang lokal na wika.
Eukaristiya: Ang Simbahang Romano Katoliko ay gumagamit ng tinapay na walang lebadura para sa Eukaristiya (Komunyon), habang ang Silangang Ortodoksong Simbahan ay gumagamit ng tinapay na may lebadura.
Papel ng Banal na Espiritu sa Kaligtasan: Karaniwang binibigyang-diin ng mga Romano Katoliko ang papel ng Banal na Espiritu sa awtoridad ng simbahan at magisterium. Ang mga Silangang Ortodokso ay binibigyang-diin ang papel ng Banal na Espiritu sa buhay ng mga indibidwal na mananampalataya at ng buong komunidad ng Simbahan.
Orihinal na Kasalanan: Ang mga Romano Katoliko ay naniniwala sa konsepto ng orihinal na kasalanan, ibig sabihin, lahat ng tao ay minamana ang kasalanan ni Adan. Ang Simbahang Ortodokso ay nagtuturo na ang mga tao ay minamana ang mga bunga ng kasalanan ni Adan (kamatayan at pagkahilig sa kasalanan) ngunit hindi ang kasalanan mismo.
Pananaw sa mga Santo: Parehong nagbibigay-galang ang dalawang simbahan sa mga santo, ngunit maaaring magkakaiba ang paraan ng kanilang paggalang. Sa Simbahang Ortodokso, laganap ang mga ikono ng mga santo, at tinitingnan silang mga buhay na miyembro ng Simbahan na maaaring mamagitan sa Diyos para sa mga indibidwal. Ang mga Romano Katoliko ay naniniwala rin sa pamamagitan ng mga santo ngunit may ibang diin sa mga relikya at mga proseso ng kanonisasyon.
Kalendaryo: Ang Simbahang Romano Katoliko ay sumusunod sa kalendaryong Gregorian, habang maraming Silangang Ortodoksong Simbahan ang gumagamit ng kalendaryong Julian para sa mga liturhikal na layunin, na nagiging sanhi ng magkakaibang petsa para sa mga pangunahing kapistahan tulad ng Pasko ng Pagkabuhay.
Purgatoryo: Ang konsepto ng purgatoryo ay isang mahalagang bahagi ng teolohiyang Romano Katoliko, kung saan ang mga kaluluwa ay nililinis bago pumasok sa langit. Ang Silangang Ortodoksong Simbahan ay walang tiyak na doktrina ng purgatoryo at higit na binibigyang-diin ang patuloy na proseso ng theosis (pagsasama sa Diyos) sa panahon at pagkatapos ng buhay.
Disclaimer:
Tandaan nyo po na rinirespeto ko ang inyong mga paniniwala, ito po ay inyong karapatan, subalit may karapatan din tayo na ibahagi ang mga ibat ibang konsepto o pagaaral sa relihiyon sa buong mundo, upang sagayon ay magkaroon tayo at ang ating mga kabataan ng balanseng kaalaman at magkaroon sila ng sariling desisyon sa kanilang sariling mga paniniwala. Dahil ang mga aralin na ito ay hindi itinuturo sa mga eskweklahan sa pilipinas, ang radio podcast na ito ay naglalayong magsilbing daan na magkukunan ng edulasyon para doon sa mga taong nagnanais na palawakin ang kanilang kaalaman o pananaw upang matagpuan nila sa kanilang buhay ang tamang katotohanan at kaalaman.
Tags: The Voice of Philippine Atheism, atheist, pinoy atheist, atheism, pinoy atheismo, Philippine Atheism, Filipino Atheists, Atheista ng Pilipinas
"Huwag mong ihalintulad ang iyong mga paniniwala sa kaalaman, maliban kung mayroon ka talagang kaalaman sa iyong mga paniniwala." (Dont confuse your beliefs with knowledge, unless you have knowledge of your beliefs).
No comments:
Post a Comment